Klasyfikacja obrzęków

Amerykańskie Towarzystwo Fizjoterapii określiło klasyfikację stopni zaawansowania obrzęku limfatycznego. Wyróżniono obrzęk łagodnego, umiarkowanego i ciężkiego stopnia. Stopnie klasyfikacje zostały określone w oparciu o pomiar różnicy w obwodzie kończyny objętej obrzękiem i zdrowej. Różnica w obwodzie pomiędzy kończyną po stronie operowanej a kończyną zdrową poniżej 3 cm świadczy o obrzęku stopnia łagodnego, 3-5 cm- stopnia umiarkowanego, a ponad 5 cm- stopnia ciężkiego [14].

Międzynarodowe Towarzystwo Limfologiczne ustaliło stadia zawansowania obrzęku limfatycznego. Klasyfikację oparto o badanie palpacyjne obrzęku oraz próbę odwracalności obrzęku za pomocą uniesienia kończyny. Stadium I obrzęku, tzw. obrzęk odwracalny to obrzęk palapcyjnie miękki, po uciśnięciu powstaje w nim dołek, a odpoczynek nocny z uniesioną kończyną powoduje jego ustąpienie. Stadium II to obrzęk spontanicznie nieodwracalny, z powodu większego nagromadzenia tkanki włóknistej obrzęk jest palpacyjnie bardziej twardy, po dłuższym uciśnięciu może powstać w nim dołek, ale już po uniesieniu kończyny nie zmniejsza się. Stadium III obrzęku, to słoniowacizna. Jest to obrzęk palpacyjnie twardy, charakteryzuje się obecnością pogrubionej skóry, znacznym powiększeniem i deformacją kończyny oraz nieodwracalności po jej uniesieniu.

Wg L. Olszewskiego przebieg obrzęku limfatycznego kończyny górnej można podzielić na cztery stadia.

Pierwsze stadium – obrzęku utajnionego, w którym obrzęk może pozostawać niezauważalny średnio przez 18 miesięcy po zabiegu, chociaż czas trwania tego stadium waha się od kilku dni do wielu lat.

Stadium drugie – obrzęku przemijającego – obrzęk pojawia się pod wpływem niekorzystnych bodźców, takich jak: opalanie, wysiłek, uraz, infekcja. Rozpoczyna się od ramienia, postępując ku dłoni, wycofuje się po ustąpieniu czynnika wywołującego.

Stadium trzecie – obrzęku utrwalonego – ze stopniowo twardniejącą skórą i tkanka podskórną.

Stopień czwarty – obrzęk twardy, powikłany stanami zapalnymi, zwłóknieniem skóry, prowadzącym do słoniowacizny.

Profesor L. Olszewski zaproponował klasyfikację obrzęku limfatycznego kończyny górnej w oparciu o część kończyny, którą obrzęk obejmuje (A – obrzęk obejmujący dłoń; B – obrzęk obejmujący przedramię; C – obrzęk obejmujący ramię; D – obrzęk obejmujący bark) oraz badanie palpacyjne obrzęku (a – po uciśnięciu palcem powstaje w obrzęku dołek; b – obrzęk twardy) [10].